Şehr-i Devrek’ten Türk Tarih Kurumu şeref üyesi, Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık’ın talebesi, bugüne kadar birçok eseri kaleme alan, Türkiye’nin Tarih Bilimi alanında en yetkin isimlerinden biri olan İlber Ortaylı geldi geçti. Ortaylı rüzgârı, Devrek’te 1975 yılında esmiştir. Devrek’te üç ay gibi bir süre; yedek subay, piyade eğitimi almıştır. Devrek ile ilgili anılarını Nilgün Uysal’ın yaptığı söyleşi tarzındaki kitapta da bulabilirsiniz. 2022’de okuyucularıyla buluşan “Zaman Kaybolmaz” adlı kitapta, içten bir anlatımla bilim insanımızın hayatının çok farklı dönemlerini görebiliyoruz.

Ortaylı “Zaman Kaybolmaz” adlı kitapta Devrek ile ilk tanışmasını şöyle açıklıyor:
“Ben orayı “Zonguldak’ın envanterini” yaparken görmüşüm; Devrek küçük bir kasabaydı, ormanlık mıntıka, hava sıcak değildir. Asker olmak için teslim olmadan önce; Zonguldak’a gittik, bir gece orada kaldım. Ereğli misafirhanesinde bir arkadaşım çalışıyordu, onu ziyaret ettim. İşte bildiğim Zonguldak, püfür püfür kekik kokuları, orman. Oradan Devrek’e…” Ortaylı bu söyleşide; askerlik döneminde Amasra’yı ziyaret ettiğinden ve Kastamonu ile ilgili küçük makalesini o zaman tasarladığından bahsetmektedir.

Aradan neredeyse yarım asır sonra 8 Temmuz 2023 tarihinde değerli bilim insanımız İlber Ortaylı’yı Devrekliler olarak ağırladık, can kulağıyla dinledik, yeri geldi ciddi olarak eleştirildik, yüzünden eksik olmayan tebessümüyle 7’den 70’e hepimiz onun fikir dünyasından kendi payımıza bir şeyler yükledik zihnimize. Tenkit edildiğimiz noktalardan biri; Devrekliler olarak yatırım sektörümüzün beton olması. Devrek’te Türkiye’nin büyük bir bölümünün olduğu gibi hızla betonlaşan ve yeşil alanlarını aynı hızla kaybeden bir yer. Devrek Hamidiye Anadolu Lisesi Spor Salonunda gerçekleşen seminerde dinleyenlerin sorularını cevaplandıran İlber Ortaylı ayakta alkışlarla uğurlandı. Devrek’ten ayrılmadan önce Devrek Müzesini de ziyaret etmiştir. İlber Ortaylı, Devrek ziyaretinden sonra aynı yıl 16 Aralık’ta Safranbolu’ya geldi. Safranbolu’nun UNESCO’ya dâhil edilişinin 29. yılı etkinlikleri kapsamında Safranbolu Belediyesi’nin daveti üzerine Safranbolu halkına konferans verdi.